Mặc dù đã đạt đến mức ổn định, tuy nhiên, việc liên kết giữa TPHCM và các tỉnh ABCD Mekong (An Giang – Bến Tre – Cần Thơ – Đồng Tháp) vẫn còn nhiều khó khăn. Để đảm bảo phát triển bền vững, cần tăng cường hoạt động xúc tiến thương mại và kết nối tiêu thụ sản phẩm giữa TPHCM và vùng ABCD Mekong.
Còn nhiều “điểm nghẽn”
Thực tế, Cần Thơ và nhiều địa phương khác trong vùng ĐBSCL đã sử dụng hiệu quả lợi thế của mình để xây dựng vùng nông nghiệp hàng hóa tập trung quy mô lớn và hình thành nhiều vùng nguyên liệu. Tuy nhiên, theo Báo cáo kinh tế thường niên về ĐBSCL của Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, vùng vẫn đối mặt với nhiều thách thức lớn như biến đổi khí hậu, kinh tế suy giảm, thiếu hụt lao động do di cư, nguồn nguyên liệu chưa đáp ứng được tiêu chuẩn xuất khẩu và logistics còn nhiều vấn đề chưa được giải quyết. Đặc biệt, các ngành công nghiệp chủ lực, như công nghiệp chế biến, vẫn còn phụ thuộc quá nhiều vào nguồn nguyên liệu.
Ông Lý Kim Chi, Chủ tịch Hội Lương thực Thực phẩm TPHCM, cũng nhận thấy rằng các tỉnh ABCD Mekong đang gặp khó khăn chung là thiếu hệ thống kho lạnh, gây ra việc sản lượng nông sản không theo kịp tín hiệu thị trường, và khâu chế biến, dự trữ, bảo quản nông sản còn kém chất lượng.
Hơn nữa, việc TPHCM và các tỉnh thành này vẫn chưa có cơ sở dữ liệu chung về thông tin sản phẩm, nhu cầu tiêu thụ, và yêu cầu tiêu chuẩn cần đáp ứng dẫn đến việc liên kết và phát triển vẫn gặp nhiều hạn chế. Điều này cần được giải quyết để tạo điều kiện thuận lợi hơn cho việc phát triển liên kết giữa các địa phương này.
Chủ động liên kết
Diễn đàn Mekong Connect 2022 vừa diễn ra tại TP.Cần Thơ trong hai ngày 23 và 24.11 với chủ đề “Chủ động nâng chất lượng liên kết, tích hợp để phát triển bền vững”. Sự kiện này đã thu hút hơn 600 đại biểu và lãnh đạo các địa phương tham dự. Đây là lần thứ 7 Diễn đàn được tổ chức kể từ khi được sáng lập vào năm 2015, và nó là hoạt động thường niên nhằm gắn kết và kết nối giữa TPHCM với các địa phương An Giang – Bến Tre – Đồng Tháp – Cần Thơ, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội giữa các tỉnh và thành phố.
Ông Trần Việt Trường, Chủ tịch UBND TP.Cần Thơ, nhấn mạnh ý nghĩa của việc “Liên kết, hợp tác để cùng phát triển”. Điều này là chìa khóa quan trọng dẫn đến thành công và phát triển bền vững, tận dụng và phát huy tối đa tiềm năng lợi thế của các bên, đạt được mục tiêu đề ra với hiệu quả cao nhất. Diễn đàn Mekong Connect mang ý nghĩa tích cực, là cơ hội để chia sẻ, thấu hiểu, gắn kết và xây dựng mối liên kết bền vững giữa các đối tượng có mối quan tâm đặc biệt đến ĐBSCL, hỗ trợ nhau trong quá trình phát triển.
Phát biểu tại Diễn đàn, ông Trần Thanh Mẫn, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội, kỳ vọng từ những kết quả nổi bật của vùng và sự quan tâm chỉ đạo phát triển, triển khai hạ tầng đã và đang đầu tư nêu trên, cũng như sự chủ động liên kết và kết nối của các địa phương, Diễn đàn này sẽ góp phần tạo động lực quan trọng tiếp tục hoàn thiện thể chế và giúp khơi thông những “điểm nghẽn” trong quá trình phát triển vùng ĐBSCL. Nhờ đó, vùng sẽ phát triển toàn diện theo hướng sinh thái và bền vững, giữ được bản sắc sông nước trong bối cảnh mới.
Trong quá trình thảo luận tại Diễn đàn, các tỉnh thành trong mạng lưới liên kết ABCD Mekong và TPHCM đã thông tin về nhiều chương trình hợp tác trong thời gian tới. TP.Cần Thơ đã trình bày về Dự án “Trung tâm liên kết, sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp vùng ĐBSCL tại TP.Cần Thơ”; tỉnh An Giang thông tin về “Dự án Trung tâm Đầu mối sản xuất và phân phối lúa gạo cấp cùng tại tỉnh An Giang”; tỉnh Bến Tre có kế hoạch “Tăng cường kết nối liên kết vùng qua hoàn thiện hệ thống hạ tầng Bến Tre và các tỉnh duyên hải phía Đông”; còn tỉnh Đồng Tháp đã chia sẻ về “Các dự án liên kết của tỉnh Đồng Tháp”, trong đó có sự hợp tác và liên kết giữa Đồng Tháp với TPHCM và tỉnh An Giang.
Xây dựng vùng nguyên liệu
Diễn đàn năm nay đã đặt mục tiêu đi vào hành động xây dựng nguồn nguyên liệu cho thị trường trong nước và quốc tế, không chỉ dừng lại ở việc phân tích và bàn về tiềm năng như các kỳ diễn đàn trước đó, cũng như thảo luận về thực trạng và giải pháp cho nhóm ABCD Mekong và TPHCM.
Bà Ngô Tường Vy, đại diện Công ty Xuất nhập khẩu trái cây Chánh Thu, đã chia sẻ kinh nghiệm thành công từ việc xây dựng mã vùng trồng sầu riêng xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc. Theo bà Vy, việc thực hiện chuỗi liên kết có thể theo 2 hình thức: Nông dân – HTX – Công ty – Tiêu thụ; Nông dân – HTX – Thương lái – Công ty – Tiêu thụ. Công ty đã đăng ký thực hiện mã số vùng trồng, kết hợp với các HTX và tổ hợp tác để chuẩn bị vùng trồng, kiểm tra và hướng dẫn cho nông dân về các quy định cần thiết cho vùng trồng. Sau đó, công ty thu mua sản lượng sầu riêng từ vùng trồng liên kết. Bà Vy cũng cho biết rằng công ty có thể thực hiện thu mua trực tiếp tại vùng trồng mà không qua hệ thống thương lái tại công ty.
Kỹ sư Trần Chí Dũng đã đề xuất ý tưởng rằng Diễn đàn Mekong Connect nên gắn với chiến lược phát triển “Trung tâm liên kết, sản xuất, chế biến, tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp vùng ĐBSCL”. Ông cũng nhấn mạnh rằng ứng dụng công nghệ để xây dựng các “Chuỗi cung ứng số” sẽ là biện pháp hữu ích nhất giúp ĐBSCL phát triển vượt trội.
